Waar we het voor doen‘Landschap en steden verstrengelen’

Het is een superinteressante tijd, zegt landschapsarchitect Berdie Olthof. Grenzen vervagen tussen stad en land en tussen architect en landschapsarchitect.  'Er duiken steeds nieuwe mengverhoudingen op'.

Berdie Olthof is aan haar laatste termijn bezig als landschapsarchitect bij de commissie Ruimtelijke Kwaliteit in Eindhoven. Zij is ook lid van de Amersfoortse CRK én supervisor van de verbreding van de A27 tussen Houten en Hooipolder. In 2006 richtte zij samen met Yttje Feddes het ontwerpbureau Feddes/Olthof landschapsarchitecten op.  

‘Een mooie snelweg? Ja dat is toch wel de A1. Veel ruimte is belangrijk. Een brede middenberm en geen vangrails, ook niet aan de buitenkanten. Zo landschappelijk mogelijk. Het mooiste is als de vorm meegaat met de techniek, de technische logica - als je de vorm snapt vanuit de constructie. Snelwegesthetiek is geen kwestie van tierelantijnen, nee, het gaat om rust voor de weggebruiker én het is meer en meer een zaak van hergebruik van portalen en bruggen en ook van duurzaamheid en circulariteit bij al het grondverzet.  

Mooie ontwerpopgaves
‘Werken aan de kwaliteit van zo’n grote infrastructuurlijn als de A27 is superinteressant. De A27 loopt in het 47 km lange stuk tussen Houten en Hooipolder door de Nieuwe Hollandse Waterlinie (Unesco werelderfgoed), kruist diverse rivieren en scheert vlak langs Fort Altena. Dat zijn mooie ontwerpopgaves. Net als de drie bruggen die vervangen moeten worden. Maar ook: hoe lopen de ecologische verbindingen? Waar passeren de fietsers, eroverheen en eronder door?

‘Als supervisor, ik doe het samen met architect Michel Heesen, sta je heel dicht bij de landschapsarchitecten en architecten. Wij zijn het klankbord voor de ontwerpers die elke aannemerscombinatie die meedingt heeft ingehuurd, er zijn in totaal zes combinaties geselecteerd. Zij moeten de weg en de ligging in de omgeving vormgeven. Dat is een enorm krachtenveld. Ik ben trots dat ruimtelijke kwaliteit naast duurzaamheid, veiligheid en tevreden stakeholders een van de vier hoofdprincipes is in dit proces. Om de ontwerpers te steunen hebben we deelgenomen aan ontwerpateliers en ook bij de dialooggesprekken zitten we aan tafel. Afgezien van de enorme schaal en complexiteit lijkt het wel op het ‘gewone’ commissiewerk: je geeft ontwerpers feedback, referenties en denkt met hen mee.  


De A27 in vogelvlucht.

‘Er wordt nog weleens de neus voor opgehaald, maar het werken aan snelwegen is groot, en stoer en je beweegt met de techniek mee. Als ontwerper heb ik zelf ook aan snelwegen gewerkt. Veel geluidswallen bij Ypenburg bijvoorbeeld en inpassing van wegen in het landschap - de ervaring van de omgeving, wat de fietsers in het landschap meekrijgen van de weg.  

Fijne positie
Het is nu een superinteressante tijd, want architectuur en landschapsarchitectuur, stad en land, verstrengelen. Grenzen vervagen. Er duiken steeds nieuwe mengverhoudingen op, zoals het bosgebouw in Strijp S in Eindhoven bijvoorbeeld, en de ontwikkeling van het Campinaterrein langs het Eindhovenskanaal. Eindhoven is sowieso veel groener geworden.

Amersfoort werkt met grote en stoere plannen aan de Eemkanaalzone en transformeert op een landschappelijke wijze de kloosters en instituten in het westen van de stad. 
'Landschapsarchitecten hebben een fijne positie in commissies ruimtelijke kwaliteit gekregen en je ziet het ook in de ingediende plannen terug; vaak genoeg komen architecten en landschapsarchitecten al samen binnen.  

‘Ik juich de verbreding naar omgevingskwaliteit toe, maar soms heb ik het idee dat de opdrachten en verwachtingen erg groot en breed worden, alsof ontwerpers alle problemen in de wereld kunnen oplossen. We hebben het uiteindelijk wel over een ruimtelijke opgave. Het gaat om vorm, om maat, volume, fysieke entiteiten. Hoe groot, dik, breed moet iets zijn. Het is en blijft een vormgevend vak.’  

https://www.feddes-olthof.nl/ 
https://www.a27houtenhooipolder.nl/home/default.aspx

Marijke Bovens | september | 2022
Aanmelden voor de nieuwsbrief Federatie Ruimtelijke Kwaliteit kan via: https://www.ruimtelijkekwaliteit.nl/aanmelden-nieuwsbrief